Sociologist (History,Politics,Morality); Member of «Iranian Sociological Association»; Former Diplomat, Ambassador; Political Advisor to 7th President;
«رایِ نجاتبخش»
الف) چرا این توییت را مینویسم:
۱)من در انتخابات هشتم تیرماه شرکت نکردم، و کسی را هم تشویق به آن ننمودم؛ چون در چیدمانِ! انتخابات، کسی را برای برگزیدن نداشتم؛
۲)جناب پزشکیان را نیز نمیشناسم، و نسبت به تواناییهایش برای تحوّل و تغییر تردید دارم؛ اما مطمئن هستم
برجام مانند این بود که ماشین یک میلیونی را به مبلغ یک میلیارد خریداری کنیم اماطرف مقابل بعد از آنکه بخشی از پول را از ما گرفت، از دادن ماشین خودداری کند و با ماشین فرار کند و بعد شرکای او به شما بگویند باید بقیه اقساط ماشین را بدهید و بعد هم گفته شود یک مزاحم از معامله خارج شد!!
جناب آقای پزشکیان
در زبان انگلیسی اصطلاح زیبایی وجود دارد: «Winning a battle, losing the war»؛ بدین معنا که «یک نبرد را بردید، اما جنگ را باختید». تبریک میگویم. شما در نبرد با مجلس برنده شدید؛ ولی جنگ یکصدساله برای مشروطیّت و جمهوریّت را واگذار کردید.
تا آنجا که به خاطر دارم، در چهل و اندی سال گذشته و حتی در زمان جنگ تحمیلی عراق علیه کشورمان، هیچیک از اعضای دائم شورای امنیت UN هیچگاه با تمامیت ارضی ایران اینگونه که چینیها برای منافع اقتصادیشان با جزائر سهگانهی همیشه ایرانی معامله کردهاند، برخورد نداشتهاند؛
۳/۱
تنش در روابط ایران وغرب - شامل هستهای،منطقه و حقوقبشر - روز به روز بیشتر و بیشتر میشود؛
تابدانجا که اینک بحران دیپلماتیکِ فیمابین به سطح سران کشورهای اروپایی و موضعگیریهای تند آنان رسیده ودیپلماسی ناکارآمدِ ایران هم قادربه حل وفصل آن نیست.
دراین روند تنشهای رو به افزایش:
۹/۱
قصدندارم درمورد سفررییس دولت به چین وروابط باپکن مفصل بنویسم؛چراکه دولتیان به زودی به اسطورهسازی ازاین سفرخواهندپرداخت.
بااینوجود آنچه که به نظرمن دراین سفرمهم است سخنان وتمایلات طرف ایرانی نیست، بلکه اظهارات رییسجمهور چین وبیانیه پایان سفر است که اهمیتی مبنایی دارد؛زیرا:
۸/۱
۱)وفق توافق درپکن، روابط ایران وعربستان قراراست به زودی برقرارشود؛ اساس بیانیه پکن،تفاهم بر موافقتنامههای بیش ازبیست سال پیش است. آنچه به معنای بازگشت به توافق امنیتی سال ۱۳۸۰ و همکاریهای۱۳۷۷ دولت اصلاحات است. مذاکرهکنندگان این دوتوافق، روسای جمهور پیشین،خاتمی وروحانی، بودند.
یکم)شرایط نظامی میان روسیه وغرب درحال وخیمتر شدن است، و پوتین خودرا درنبرد در دروازه اروپااحساس میکند.
این شرایط درحال تأثیرگذاری درمنطقه واوضاع ایران میباشد؛ به نحوی که آمریکا واروپا مکررا وشدیدا ازهمکاری تنگاتنگ نظامی ایران و روسیه در موردموشک وپهپاد ابرازنگرانی کردهاند.
۵/۱
روندی که دوباره این سخن ر.ج.فرانسه در۱۳۹۲ را مینمایاند که:
«کشورهای ۵+۱تصمیم به آغازجنگ باایران گرفته بودند، ولی رای آزادانهی مردم ورویکرد دولت به دیپلماسی مانع آن شد»؛
آنچه اکنون با«حذفِ مردم و طرد رویکردِ دیپلماتیک»، معنایی جزریختن آب به آسیاب «جنگ»توسط افراطگرایان ندارد.
۹/۹
جناب آقای رییس جمهور
نطق امروزتان در مجلس هم تعجب برانگیز بود. نطقی که از حداقل جذابیت برخوردار بود؛ مطالب تکراری و سخنان درهم ریخته و خستهکنندهتان همهمه نمایندگان را برمیانگیخت؛ حرف تازهای نداشتید؛ هیچ راه حلی برای هیچ چیزی ارائه ننمودید؛ نه برنامهای در کار بود، نه
درست میفرمایید؛
تحریمهایی که حاصل مذاکره نکردن در دوران جنابعالی است۸۰۲ تحریم است؛ و
تحریمهایی که حاصل مخالفت باتداوم مذاکره، ودلواپسی است۷۵۱ تحریم؛
آیاهنوززمانِ شروع مذاکره جهت رفع همین ۱۵۰۰ تحریمِ فلج کننده نرسیده است؟
آیاهنوزنباید نتیجه گرفت که اصلِ مذاکره وگفتگو تابو نیست؟!
تهاجم به #وزیرخارجه ،تهاجم به دیپلماسی کشوراست؛وازآنجاکه دیپلماسی،حاصل اجماع ملی برکنشهای دیپلماتیک برای تامین منافع ملی است،حمله به نماددیپلماسی حمله به منافع ملی است.آنان که کشوررادربحران اقتصادی دچاربحران دیپلماسی کنند،آگاهانه به دنبال تخریب پایههای بنیادین استقلال کشورهستند
این تغییرات محتوایی وعقبنشینی وسیع چین از تعهدات بیانیه ۱۳۹۵ وبیان کلیات در ۱۴۰۱ مینمایاندکه چین کشوری است که صرفا «وفق منافع کلان خویش گام برمیدارد».
پس پکن را همانگونه که نشان میدهد ببینیم؛ وبدانیم که از سفر به پکن،«توازن استراتژیک در روابط خارجی ایران» به دست نخواهد آمد.
۸/۸
مجلس در رأس امور هست، ولی تمامِ امور در دست مجلس نیست؛ مجلس صرفا در رأس همان اموری است که در دست مجلس است!
مجلس انقلابی که ظاهرا دکترین تازهای دارد، میتواندهرقانونی خواست وضع کند، ولو درخصوص مسائل هستهای؛ ولی نمی تواند هرچه تصویب کرد را اجرا نماید، حتّی در مسائل اقتصادی.۲/۱
نگرانی جنابعالی که ارتش ایران درجهان ونه درعالم اسلام رده چندم است،کابوسی است که تاابد ماندگار بوده وخوب است باآن کناربیایید.
اماچیزی که همه متفقاند،این وافعیت است که یمن اصلاچیزی به نام ارتش ندارد،وارتش شمادر لجنزارهمین کشور بی ارتش غرق شدهاست.
ادعا بایدبه اندازه توانایی باشد.
پنجم)باپیچیدهشدن وضعیت روسیه و اوکراین وشرایط منطقه، و بانزدیک شدن به اجلاس آتی آژانس،چنانچه تصمیم روشن ومؤثری در خصوص مذاکرات، ۲۲۳۱، ووضعیت هستهای اتخاذ نگردد، شرایط خارجی کشورکه روزبهروز حادترمیشود زمینه رابرای گزارش به شورای امنیت UN فراهم خواهدنمود.
آزموده راآزمون خطااست.
غنیسازی۶۰درصد،زمانی ارزش برترِ مذاکراتی مییابدکه مذاکره غیرمستقیم به #مذاکره_مستقیم ودوجانبه باآمریکاتبدیل شود؛وگرنه، ممکن است دوباره به امنیتی شدن واجماع جهانیعلیه ایران بینجامد.
اکنون که غنیسازی۶۰درصد آغاز، ومذاکره وین را هم پذیرفتهایم، #مسیردیپلماتیک را نیزدرست برگزینیم.
« شرطِ حیات»
ایرانیان عزیزی هنوز در مشارکت روز جمعه تردید دارند؛ آنچه میگویند این است:
۱)دیگر میان بد و بدتر انتخاب نخواهم کرد؛
۲)هر کس انتخاب گردد، تغییری حاصل نمیشود؛
۳)بحرانهای کشور فراتر از توان این افراد است، و اینان کارهای نیستند؛
۴)میان امید و ناامیدی زیستن،
بازمذاکرات درقطربه بنبست رسید،و دوباره همان سخنان و مسیر تکراری مطرح شد؛
مهم اینکه چندین ماه دیگر مذاکرات هستهای وارد بیستمین سال زندگی خود و مردم ایران میشود: از۱۳۸۲ تا۱۴۰۲.
سؤال بزرگ این است که واقعا تا کجا و تا کِی؟
جهان به سرعت پیش میرود، وماهنوز در خم یک کوچه ماندهایم!۳/۱
After my trip to Tehran &proximity talks in Doha, my message as
#JCPOA
coordinator at today's
@UN
debate: after more than a year of negotiations we risk not crossing the finish line. We must conclude the agreement ASAP &go back to full JCPOA implementation
سال گذشته در مجمع عمومی UN پس از تهدید ملت بزرگ ایران، موضوع ملاقات دو رییس جمهور مطرح شد؛ اکنون هم پس از خروج از برجام، ملاقات بدون پیش شرط عنوان می شود!
کسانی که به گفتگو به عنوان روش حل اختلافات در جوامع متمدن باور دارند، باید به ابزار آن هم ملتزم باشد:
«سه گامِ دیپلماتیک در انحرافِ برجام»
برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت UN در حال تبدیل شدن به یک بحران در عرصهی امنیتِ بینالملل برای ایران است؛ آنچه روسیه با سه گامِ دیپلماتیک در انحراف برجام آن را پدیدآورد:
۷/۱
۱)ایران توسط EU3 به عنوان اعضای ۵+۱، رسماً به نقض سیستماتیک تقریبا تمام مفاد توافق هستهای برجام و عدم پایبندی به تعهداتش نسبت به آژانس بینالمللی انرژی اتمی متهم گردیده است؛
لذا آنان:
*قطع هرگونه مذاکره هستهای با ایران را اعلام کردهاند؛
۹/۲
لذااین روند که سران غرب را به موضعگیری کشانده، وهر دهسال به دهسال از ۱۳۸۰-۱۳۸۱ تکرارمیگردد، اکنون در۱۴۰۰-۱۴۰۱نتیجهای جز فصل هفتم منشورو بازگشت تحریمهای بینالمللی علیه ایران وتکرار وضعیت سالهای۱۳۹۰-۱۳۹۱ یعنی دیپلماسیِ افراطگرایان درکشور وقراردادن ایران درآستانه جنگ ندارد؛
۹/۸
دوستان بسیاری درخصوص هرگونه نسبتی با #مجری شبکه افق سوال کردهاند:
«باایشان و سخن ناراست شان هیچ خویشاوندی سببی و یا نسبی، و یا حتی آشنایی وجود ندارد؛ و هرگونه نسبتی نادرست است.»
این زمینه سازیها،برای بردن مجدد پرونده ایران به شورای امنیت UN وفصل هفتم منشور کفایت میکنند؛
گامهایی خطرناک که البته ایران هیچ درک روشنی ازآن درعرصهی بینالمللی ندارد، هرچند مکررااعلام نمایدکه به تنهایی به یک طرفِ میزی چسبیده است که طرف دیگر آن ازمذاکره کننده خالی میباشد!
۹/۷
«شرقگرایی افراطی وحاکمیت ملی»
پس ازضربهای که سال گذشته چین به حاکمیت ملی ایران زد، وپاداش آن میانجیگری میان ایران وعربستان وضمانت روابط بودکه اهدا گردید، ازروسیه که دربیش ازیکصد سال خیانتهای نابخشودنی درحق ملت ایران و جداکردن بخش مهمی ازکشورعزیزمان کرده چنین موضعی بعیدنبود!
۵/۱
احترام به ملت بزرگ ایران،
کاهش خصومت ها،
وبازگشت آمریکابه برجام،
هموارکننده مسیر سنگلاخ کنونی است؛ گفتگوی تلفنی روسای جمهوردوکشور درUN در۱۳۹۲،بر این باوراستواربودکه می توان با التزام به ابزارگفتگودرمسیر اعتمادسازی گام برداشت.
برجام دستاورد التزام به گفتگو است؛بایدآن را پذیرفت.
دیپلماسی را درعرصهی دیپلماسی پاسخ میگویند، ومیدان را درپهنهی میدان؛دیپلماسی ومیدان که یکی شد، دیپلماسی نیز رنگ نزاع ونبرد میگیرد.
این روزها، دیپلماسیِ ایران به اسارت افراطیون درآمدهاست؛وزارت خارجه، کجای این سقوط قراردارد؟
آیانباید ادارهی روابط بحرانی ایران وغرب اولویت یابد؟
*از ضرورت چهارچوبِ جدیدی برای مذاکرهی هستهای باایران سخن گفتهاند، که میتواندبه معنای پایانِ برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ و سالها مذاکره دوباره و بلاتکلیفی و تداوم تحریمها و فشارها باشد؛
*مسئلهی هستهای ایران را مجددا تهدید امنیت منطقهای و بینالمللی و بسیار خطرناک خواندهاند؛۹/۳
«رییس جمهور منتخب و ضرورت قانونیِ برگزاری هرچه سریعترِ مراسم تنفیذ»
وفق اصل ۱۳۱ قانون اساسی “شورایی متشکل از رییس مجلس و رییس قوه قضائیه و معاون اول رییس جمهور، موظف است ترتیبی دهد که حداکثر ظرف ۵۰ روز رییس جمهور جدید انتخاب شود.”
اکنون پرسش مهم این است که وفق قانون اساسی، آیا
۳)لذا همانگونه که تاکنون نوشتهام این مواضع مینمایاند که چین:
«باآمریکاییها آمریکایی، با عربها عربی، و باایرانیها ایرانی میرقصد»؛
با روسیه، که شریک کهن و استراتژیک پکن است،حاضر نیست در ساختار روابط استراتژیک خود همراه شود؛
در منطقه شرق آسیا تهدید و زور بکار میبرد؛
و…
۸/۷
اصل ۱۱۵ قانون اساسی، تمامی شرایط رییس جمهور را با ذکر همهی موارد دقیقا احصاء نموده است؛
مطابق اصل ۹۹ قانون اساسی، شورای نگهبان تنها وظیفه نظارت بر انتخابات را برعهده دارد؛
۱/۵
آنگونه که بیانیه مشترک امروز چین وعربستان نشان میدهد، وبیانگر تصویری روشن از مواضع یکپارچه آمریکا و غرب است، چین هم به دیپلماسیِ جهانی برعلیه ایران پیوسته است.
اینکه چین وعربستان:
۱)برضرورت تحکیم همکاری مشترک برای اطمینان از ماهیّت صلحآمیز برنامه هستهای ایران توافق دارند؛
۳/۱
۳)درهمین راستا، آمریکا نیز مدتی است مذاکره باایران را باعناوین:
توسعهی برنامه هستهای ایران ازطریق راهاندازی سانتریفیوژهای پیشرفته و انباشت اورانیوم با غنای بالا، وجود خطر بالای اشاعه، نقض تعهدات پادمانی، و درخواستهای فرابرجامی،
از دستور کاردیپلماسی خود خارج نموده است؛
۹/۵
۲)اتحادیه اروپاهم به عنوان میانجی، نه تنهااعلام نموده که هیچ مذاکره هستهای با ایران درجریان نیست،بلکه تصمیم گرفته چنانچه ایران به تعهدات برجامیاش بازنگردد وضعیت را درآینده نزدیک بدترنماید؛
لذااقدام به اعمال تحریم دربسیاری از زمینهها بویژه ارسال پهپاد به روسیه نموده است؛
۹/۴
دوم) آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) در گزارش خود به کشورهای عضو شورای حکام اعلام نموده که بازرسان در بازدید سرزده از تاسیسات فردو متوجه تغییر عمدهی نحوهی اتصال دو آبشار از سانتریفیوژهای آی آر-۶ شدهاند. اینکه نحوه اتصال بدون اطلاع به آژانس به شکل اساسی تغییر کرده است!
۵/۲
-همکاری بانکی،پولی،فاینانس و…مطرح نیست؛
-ایران برای اولینبار ودربالاترین سطح،باذکرنام اسرائیل وعدم طرح مواضع رسمی خود وبا تاییدتاسیسات هستهای آن،ازاسرائیل میخواهدبه پیمان عدم اشاعه بپیوندد!
-چین،ذکرمستقل ضرورت لغوتحریمها رانپذیرفته،وچون آمریکاآنرامنوط به پذیرش برجام میداند؛۸/۵
۴)تصویب قطعنامه آژانس، مبنی بر:
ابرازنگرانی عمیق ازعدم همکاری ونقض تعهدات وعدم پاسخگویی ایران به ابهامات ودرخواستهای آژانس، درخواست گزارش و زمینهسازی برای ارجاع پرونده به UN،
هم شرایط را برای تنشِ بیشتر آماده میکند، آنچه آمریکا آن را اقدامات بیشتر برعلیه ایران خوانده است؛۹/۶
این موضع چینیهای غیرقابل اعتماد نشان میدهدکه چنانچه هشیارانه با تایوان رابطه برقرارمیکردیم،تجاوز ارضی چینیها به همسایگانش دردریای جنوبی رانادیده نمیگرفتیم، به نسلکشیهای قومی چین اعتراض میکردیم…و بعلاوه، دیپلماسی ماروابطی متوازن باجهان برقرارکرده بود،امروز وضع متفاوت بود؛
۳/۲
۲)نکته مهم دیگربیانیه پایانی دو رییس جمهور است که درآن:
- برخلاف بیانیه سفر شی جینپینگ به تهران درابتدای ۱۳۹۵، دربیانیه پکن۱۴۰۱ هم نام «برنامه جامع همکاریهای مشترک ۲۵ساله»حذف و هم از تحولات آن خبری نیست؛
- تعهدات چین درهمکاریهای هستهای و مدرنسازی رآکتور اراک پیگیری نشده؛
۸/۴
سرمای زمستانِ اروپا چندان به یخبندان زمستانِ اقتصاد ایران پیوند نخورده است.
تاریخ ابتدا مینویسد که زمستان اروپا چگونه گذشته، و یخبندانِ اقتصاد ایران چرا اینگونه ماندگار شده است؛ سپس قضاوت خواهد کرد که کدام کشورها در تامین منافع مردم خود موفق و درست عمل کرده اند.
۲/۱
مبنای هرمذاکره درسیاست خارجی، نه قابل اطمینان بودنِ طرفین است و نه قابل اعتمادبودن و نه دست برداشتن از خلق وخو؛ چنین امری هرگز درهیچ کجای روابط بینالملل به وجود نخواهد آمد .
هدفِ مذاکره درروابط خارجی هم صرفا تامین منافع ملی است؛ نه ایجاد تغییر درمسئولین کشورها.
#تأمّلات_تاریخی
۲)بازگشت به عقلانیّتِ دوران اصلاحات واعتدال، و برقراری رابطه باعربستان اگرچه دیرهنگام ولی بسیار خوشحال کننده است؛ بویژه آنکه نزدیک دو سال مذاکرهی این دولت، از طریق واسطه ها، برای رسیدن به تفاهم بیست سال پیش بوده است!
آنچه که باید دراسرع وقت در دیگرموارد هم موثر وراهگشا باشد.
لحظاتی پیش لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم (CFT) از سوی نمایندگان محترم مجلس تصویب شد. نمایندگان مجلس نشان دادند امنیت ملی کشور ومنافع مردم ایران در اولویت تصمیمات آنان قرار داشته و چالشهای فرارو را با درایت و صلابت مرتفع خواهند نمود.