Historicus | 4 x genomineerd voor Beste Groninger Boek, 3 x verloren | Schreef o.a. 'Wadapatja' (inmiddels 6e druk) | 'It's a sad and beautiful world'.
Af en toe moet je ook iets delen dat geen aanleiding kan vormen voor onbegrip, misverstanden of zelfs ergernis. Daarom: dit is de pastorie van Westernieland, het geboortehuis van Freek de Jonge, idyllisch gelegen in de schaduw van de 13e-eeuwse kerk.
#mooidrenthe
Dit mannetje is uit het juiste hout gesneden: al zo'n 375 jaar draagt hij zwijgend de preekstoel van Bierum (een dagelijkse last, maar vooral op zondag een extra zware taak). Natuurlijk wil hij wel eens een snipperdag, maar dat mag niet van monumentenzorg.
De neiging om onderweg sloopcontainers in te duiken kan ik erg moeilijk onderdrukken. Vandaag daarom een vergaderzaaltje binnen moeten lopen met een trappaal (jugendstil, ca. 1905) over mijn schouder en gehuld in een dikke laag bouwstof (en gelukzaligheid).
#stairwaytoheaven
Op het kerkhof van Veendam liggen veel zeevarende families. De tweede steen van links is van kapiteinsvrouw Jantje Jonker-Hazewinkel. Zij overleed in 1856 aan boord, midden op de Indische Oceaan. Haar man bracht haar lichaam in een kist met spiritus terug naar huis. 1/2
Op sommige plekken is sprake van stadsveroudering in plaats van -vernieuwing. Zoals hier aan de Walburgstraat in Groningen. De foto links is uit 1967, die rechts van vanmiddag. 1/3
Toornwerd is een van de mooiste niet in Drenthe gelegen plekken in Groningen. Rondom de toren (1894) liggen mogelijk mensen begraven waar een enkele Twitteraar enorm aanstoot aan neemt, maar daar kan ik natuurlijk ook niets aan doen.
#neutralehashtag
De afbraak kan ik me nog goed herinneren, met een 'Requiem' in de avonduren, een slingerende sloopkogel en als slot een hydraulische schaar die als een draak oprees en een stuk uit de dakgoot hapte. Toch had het wel wat. RIP Nieuwe Stadhuis (1962-1994).
#ouwelullentweet
Uit de Hema van Appingedam kreeg ik gisteren een spoedmelding van deze situatie. Natuurlijk meteen met een vangkooi die kant opgereden. Gelukkig waren alle winkelbezoekers vrij gemakkelijk te lokken, zodat poes ongestoord verder kon slapen.
OVER POFFERTJES EN POKKELTJES – Voor de Menkemaborg in Uithuizen mocht ik een recept kiezen uit het 18e-eeuwse kookboek om in te zenden voor de wedstrijd ‘Beste kasteelrecept van Nederland’. Het werden poffertjes… 1/3
De geboorte van Christus op een laat-15de-eeuwse gewelfschildering in de Petrus- en Pauluskerk van Loppersum. De bouwvallige stal is opgetrokken van rode Groninger bakstenen... Fijne kerstdagen gewenst!
Op de cover van de laatste Linda staan Roxeanne Hazes en Linda de Mol, Libelle moet het doen met Kees Tol en prinses Laurentien, Story komt aanzetten met Wendy van Dijk en Sylvie Meis. Maar Groninger Kerken is de enige die de preekstoel van Nieuwolda aandurft.
#bijnaklaar
Veldwerk voor een uiterst belangwekkend artikel over historische toiletvoorzieningen in en rondom Groninger kerken. Kortom: pisbakken en poepdozen. Aan de kerkmuur in Schildwolde zit dit gietijzeren exemplaar, voor zover mij bekend het enige in de provincie nog ‘in situ’.
Dit hoofdje van Maria is in 1997 bij werkzaamheden gevonden onder de kerkvloer van Zuidbroek. Waarschijnlijk is het beeld kapot geslagen in de beginjaren van de Tachtigjarige Oorlog: plunderende Geuzen trokken meermaals door het gebied, o.a. in 1568 op weg naar Heiligerlee. 1/4
Gedenksteen uit 1694 op de kerk van Harkstede, met heraldisch links het wapen Rengers en daarnaast dat van Piccardt. (De onderstaande tekst is in het Gronings en kan ik daarom niet lezen).
Het is goed dat tussen september en november zoiets als oktober zit. De levenscyclus van het zeldzame kastanjediertje voltrekt zich precies in die maand.
Het decembernummer van Groninger Kerken is redactioneel bijna klaar. Daarin o.a. een artikel over dit 13e-eeuwse bakstenen kopje in de kerkmuur van Spijk (ontdekt tijdens de restauratie in 2021) en een verklaring voor zijn sombere blik.
#saycheese
#zegkaas
Een neoclassicistisch kapiteeltje aan de Akerk in Groningen. Op basis van de stijlkenmerken en mijn jarenlange ervaring met het interpreteren van bouwsporen, schat ik het jaar van vervaardiging op ca. 1787.
De excursie van het Eerste Groninger Genootschap ter Bestudering van de Eenhoorn ging net als vorig jaar naar de kerk van Huizinge. Even traditioneel is het aansluitend diner voor leden en bestuur. Aangezien ik het enige (bestuurs)lid ben, wordt dat weer Friet van Piet.
Ooit was ik gegrepen door het fenomeen mobiele snackgelegenheden, in het bijzonder loempiakramen Het voorgenomen boek kwam er nooit, alleen wat foto's resteren. Zoals deze uit Delfzijl (2017). Vooral dat "Lekkere hapjes!" op de zijkant maakt het helemaal af.
Ach, wat een voorjaarsidylle: jong groen, het gefluit van merels en de geur van fluitenkruid! Zelf houd ik meer van kale takken, krassende raven en in de verte het hoefgetrappel van de ruiters van de Apocalyps, maar je kunt niet alles hebben.
#westeremden
Dat hele kattenluikjesonderzoek moet over voor een broodnodig supplement op 'Het Grote Groninger Poezenboek'. Kennelijk heb ik het luikje in de borg van Lellens, afgebroken in 1897, helemaal gemist... (Foto: Groninger Archieven).
Ondertussen in Nieuw Scheemda. Het is mij een raadsel waarom kerken altijd midden op een toch al overvol kerkhof moeten worden gebouwd, terwijl aan de rand van het dorp gewoon plek zat is.
Mijn liefde voor geschiedenis ontstond misschien wel in de tuin van opa Bosscher (1904-1986). Dat stukje Veenkoloniaal land was bemest met ‘stratendrek’ uit Groningen: even wroeten in de grond leverde al gauw een handvol oude porseleinscherven, pijpenkoppen én munten op. 1/3
Een van de laatste nieuwjaarszangers in Groningen was Lieuwe – Leo – Mosselman (1868-1948) uit Loppersum. Al in november begon hij aan zijn ronde door de provincie om aan de deur stichtelijke nieuwjaarswensen te zingen. Daarvoor ontving hij dan een borrel of een kleine fooi. 1/2
Woensdag a.s. ben ik van 17.00 - 18.00 uur te gast bij Radio Het Hogeland. Het gesprek gaat o.a. over mijn onderzoek naar / boek over de Menkemaborg, maar ook over de familie Alberda van Menkema en over de enige borg van Uithuizen. Variatie genoeg dus. 1/3
Dit plan uit 1903 is niet doorgegaan. De Menkemaborg bleef daardoor uiteindelijk een systeemplafond en een balie met nummertjesapparaat bespaard. (Het krantenberichtje eronder doe ik er maar als bonus bij, als hommage aan de komkommertijd).
Voor Het Grote Groninger Poezenboek heb ik wel al 'gewone' kleine wandtegeltjes uit de 17de/18de eeuw gevonden, maar geen grote tableaus als deze. Wie weet een huis of boerderij in Groningen waar iets dergelijks nog aanwezig is?
Toen de bescheiden borgheer van Bierum in 1765 overleed, wilde hij het eigenlijk sober houden: een kleine advertentie in huis-aan-huisblad 'De Bierumer', besloten kring, koffie met cake en misschien nog een liedje van Ede Staal. Maar tsja, de familie...
#rouwbord
#kerkbierum
Een beetje rommelig en met sleets asfalt. Zo herinner ik me de Folkingestraat uit mijn jeugd. Op nr. 35, met de witte pui rechts, zat postzegelhandel Tolhuizen. Tussen de vergeelde vitrage lag daar altijd een zwart-witte kat te felifilateleren. (foto 1980, RCE).
#ouwelullentweet
Dit 18de-eeuws recept voor 'een salve' tegen winterhanden komt van de Menkemaborg in Uithuizen. Opvallend ingrediënt: 'gesmolte hondevet'. De zalf lijkt me een geschiktere manier om van je hond af te komen dan van je pijnlijke handen. (collectie Groninger Archieven)
Vandaag precies 121 jaar geleden overleed Gerhard Alberda van Menkema, de laatste bewoner van de borg in Uithuizen. Ondanks speurwerk: ik heb niets kunnen vinden over zijn uitvaart, vier dagen later. Wie kan helpen, heeft suggesties, weet hier meer over?
Ondanks het vermoedelijk laatste witte uitzicht voor lange tijd: wéér een schaatsloze winter. Met weemoed denk ik soms terug aan 1894 (uit: Het Nieuws van den Dag).
De reden voor het bezoek was deze gescheurde en bemoste zerk van wat formeel de laatste bewoonster was van de Menkemaborg. Ze heeft tot nu toe geen enkel geschiedenisboek gehaald.
#cliffhanger
Graag deel ik deze vacature van het Openluchtmuseum Het Hoogeland in Warffum. De rat (m/v) kan rekenen op uitstekende secundaire arbeidsvoorwaarden en een persoonlijk ontwikkelplan. Een negen-tot-vijfmentaliteit strekt tot aanbeveling.
Deze heb ik óók gemist voor Het Grote Groninger Poezenboek: een tegeltje in de haard van Museum Stad Appingedam. Een deel van het jaar zit hij/zij dan ook in de schaduw.
Weer in Warffum. Aardige historische weetjes blijven dit keer achterwege: dat levert op Twitter kennelijk alleen maar kritiek en gemopper op. Ik laat het daarom bij deze foto van het Peerd van Ome Loeks.
Uit de 'Friese Koerier' van 23 augustus 1969. (Met welk koelschip - en wanneer - het woord 'ooft' uit het dagelijks taalgebruik is afgevoerd, moet ik nog uitzoeken).
Vandaag wat oude foto's gearchiveerd. Deze maakte ik in 2013 bij Klein Wetsinge. Wat natuurlijk meteen in het oog springt, is dat de wieken van molen Eureka hier nog voorzien zijn van zelfzwichting met Oud-Hollandse voorzomen; pas in 2015 is het systeem Van Bussel aangebracht.
Gisteren na vier jaar werk een finale in Overschild met de opening van tentoonstelling "Ode to Home" van Gus Drake en mijn boekpresentatie. Ook dit huis gaat volgende maand plat. 's Avonds laat weer thuis met o.a. doosje eieren en een worst in de rugtas - ook dat is een dorp.
Op een gegeven moment ben je te oud om met een lampionnetje langs de deuren te sjokken. Dus ging ik maar richting Tours, naar de tombe van Sint-Martinus. Daarin ligt trouwens niet veel meer dan een stukje schedel en een armbotje. 1/3
Gewoon in het portaal van de Handyman, die ook nog eens een jaloersmakende selectie stofzuigerzakken in het assortiment voert.
#artnouveau
#oudeebbingestraat
Beeldengroep (1669) door Rombout Verhulst in de kerk van Midwolde. Het is jammer dat de kunstenaar in dit werk geen belangrijke maatschappelijke thema's weet te adresseren en zelfs het gebruik van sleetse clichés niet schuwt. Maar och, de uitvoering is niet onaardig gedaan.
Gewelfschildering in de kerk van Garmerwolde met de geboorte van het Christuskind. De eenvoudige stal is opgetrokken uit boomstammen. De rechterhelft van het tafereel, waarop mogelijk de ezel en os stonden afgebeeld, ging in de loop der eeuwen verloren. 1/3
KERSTAVOND 1491 – Statig rechtop gezeten bespeelt de kat rechtsonder een draagbaar orgeltje, een ‘portatief’. Ze is in goed gezelschap van engelen met blaas- en snaarinstrumenten. De tekst onderaan de bladzijde, vanaf de rode regel, is een gebed aan alle ‘hillighen engelen’. 1/5
Al het werk meteen uit handen laten vallen: voor het komende nummer van de Poezenkrant mag ik een bijdrage leveren. Daarin speelt deze 18de-eeuwse tekening, afkomstig uit de collectie van een niet nader te noemen museale borg ten oosten van Usquert, een prominente bijrol.
#pokra
Af en toe breek ik mijn hoofd erover, om het vervolgens jaren weer te vergeten: waar ligt toch Middelnaerkerck? Voor zover ik weet, staat de plaatsnaam voor het eerst op de kaart die Cornelis Pijnacker in 1634 van Drenthe maakte. 1/3
Het Peerd van Ome Loeks bij het hoofdstation. Toen in 1957 de opdracht aan de beeldhouwer werd gegeven, was het nog de bedoeling dat het beeld op de Vismarkt zou komen. Is er een reden om uitgerekend vandaag (24 mei!) deze informatie te delen? Nou, nee.
‘Wìnst’ is Gronings voor heimwee, misschien is wìnst zelfs nog een tikje erger. Eigenlijk heb ik het nooit, maar soms een beetje. Naar dit huis, tweede van links. Nooit woonde ik (inmiddels 13 verhuizingen achter de rug) ergens langer dan hier. 1/5
Het leesplankje liet ik in 2017 ontwerpen als uitnodiging voor een congres over de (digitale) toekomst van het Gronings. Ingrediënten: het Gronings is geen historische, statische taal en heeft volop regionale en sociale variatie. Bovendien: Groningen is geen eiland. 1/2
In november 1726 werd in de stad-Groninger Steentilstraat een jongetje gevonden. Kort daarop werd de vondeling gedoopt. In het doopboek van de Martinikerk staat welke naam hij toen kreeg: Moses Steen. 1/2
@LutGielen1
@radboudspruit
Opa lag in het mortuarium van het ziekenhuis. Een medewerker opende de kist, oma keek enige tijd zwijgend naar beneden, zette haar leesbril op en concludeerde toen toch verontwaardigd in het Gronings 't Spiet mie, moar dat is hom nait'. Verkeerde kist...
Gisteravond wat licht in mijn hoofd en vanmorgen enorme beenkrampen. Op de foto's zie ik nu pas dat Warffum op een - voor Groninger begrippen - best steile berghelling ligt.
In het archief van de Menkemaborg zitten tal van leuke doe-het-zelftips voor mensen die zich te pletter vervelen in de kerstvakantie. Maak bijvoorbeeld zelf eens inkt om een tatoeage te zetten! ('Om op jemants vel letteren te schriven die nimmermeer uijt gaen'.)
#TattooMenkema
Wie weet. Een stevige concurrent is het in elk geval wel. Tussen de benamingen ‘poffertjes’ en ‘bolle buikjes’ is een mooi Groningstalig compromis mogelijk: 'Pokkeltjes'. Dus weg met de ‘Oud-Hollandsche Gebakkraam’ en lang leve de ‘Old-Oethoester Pokkeltjeskroam’! 3/3
Het zijn lange dagen (zeker met al het vrijwilligerswerk erbij) maar de nieuwe aflevering van Groninger Kerken zit inmiddels zo goed als in elkaar. Met op het omslag de kerk van Warffum.
Godlinze, 12 maart 1686: de vrouwen Lijsabet en Tietjen worden uitgesloten van het Avondmaal omdat ze 'sich in mans kleederen hadden verkleedet.' Dit op basis van Deuteronomium 22,5: 'Het kleed eens mans zal niet zijn aan een vrouw'. Ze droegen dus een broek.
Note to self: indien de neiging tot het maken van een (flauwe) grap op Twitter niet onderdrukt kan worden, voorzie die dan van de inleiding 'Hier volgt de grap' en sluit af met disclaimer/hashtag
#nietserieusbedoeld
.
Het was de wens van kapitein Jonker om ooit naast zijn vrouw begraven te worden. Dat is niet gelukt. Vijftien jaar later raakte hij vermist op zee toen zijn schip verging, varend tussen Amsterdam en Archangel. De familie liet op het Veendammer kerkhof wel een steen plaatsen. 2/2
Als de omgeving stil is en je goed luistert, hoor je dat blaadjes een ijselijke kreet slaken als ze loslaten van een boom. Dat gaat door merg en been. De Zuiderbegraafplaats kan ik daarom nog net aan, maar een boswandeling zou echt een stap te ver zijn. 1/2
Niet elke Groninger bioscoopbezoeker kon in 1957 ‘Et Dieu … créa la femme’ waarderen, de film die de doorbraak betekende van Brigitte Bardot … (‘euliekouken’ zijn oliebollen).
Het pand Martinikerkhof 13 in 1912. Bij inzoomen is een bordje van de dierenbescherming zichtbaar: 'Behandel de dieren met zachtheid. Spaar de vogels'. Oproep: wie kan mij helpen aan een goede foto van zo'n bordje? Uiteraard voor
#hetgrotegroningerpoezenboek
Kastanjes raapten we iedere herfst bij dit boerderijtje. Mijn vader deed een generatie eerder, tijdens de oorlogsjaren en vlak daarna, precies hetzelfde. (1)
De hele dag op de Menkemaborg geweest, maar vergeten een foto te maken. Daarom: dit is Tankstation Sakko, geen kanshebber voor de verkiezing 'Meest romantische kasteel van Nederland', wel winnaar van de 'Slim Tanken Award 2021'.
#oethoezen
Deze gevelsteen zit in het hoofdgebouw van het Heiligen Geestgasthuis aan de Pelsterstraat in Groningen. Hier waren de keuken en de eetzaal en woonde ook het beheerdersechtpaar van het gasthuis, de ‘kokvader en -moeder’. 1/3
Op de oude begraafplaats van Veendam neem ik altijd even een omweggetje via het graf van Jan Reinder Venema. Zijn ouders hadden een slagerij aan het Beneden Oosterdiep en hij was in 1940 als dienstplichtig sergeant (radiotelegrafist-boordschutter) gelegerd op Waalhaven.
Op de fiets in de Brugstraat. Volgens het woordenboek van K. ter Laan is ‘brug’ het Groningse woord voor 'boterham'. Tot voor kort zaten in deze straat dan ook maar liefst twee bakkerijen. (Volg mij voor meer nietszeggende historische weetjes zoals deze.)
Als student stond ik begin jaren ‘90 vaak aan de Kraneweg te wachten op een bus naar bestemmingen waar ik helemaal niet wilde zijn. De bushalte lag tegenover de Westerkerk, toen al niet meer in gebruik, niet als kerk tenminste: er zaten krakers in het gebouw. 1/6
Dit is mogelijk de eerste foto waarop ik met een kat sta, de goedmoedige kater Joris. Op latere leeftijd begon hij iets te sukkelen en was hij af en toe wat in de war. Joris trouwens ook.
#1974
Het merk Witte Kat (batterijen) bestaat helaas niet meer. Wie kent Groninger voorbeelden van katten in merknamen, in reclames en op verpakkingen? Het liefst van vóór 1970.
#catvertising
#grotegroningerpoezenboek