Görünmez Kentler’e farklı pencerelerden yaklaştığımız çalışmamız nihayet yayında. Editörümüz Abdullah Başaran ve Telemak yayınevi editörümüz Selim Karlıtekin’in titizliği ve nezaketi için bilhassa teşekkür ederim.Kitapta yer alan metinler kent üzerine düşünce geliştirecektir.🌺

#biamag Gökkafes ve Galataport’tan sonra Kalamış Marina da kentsel dokuya uymayan bir çehreye bürünecek. ✍️ Feride Çetin yazdı: ‘Beni o limana çıkaramazsın’

Konumdan da kısaca bahsedeyim. Malumunuz, Yedikule, İstanbul'un tarihsel değeri yüksek semtlerinden biri. Bu nadide semtin çokkatmanlı belleğini oluşturan, kimliğinin asli unsurları olarak addedebileceğimiz birçok özelliği var. Demir yolu kültürü de bunlardan biri. Hisar, Altın Kapı, bostanlar, günümüze pek ulaşmayan gayrimüslim nüfus ve kozmopolit yapı, gazhane, özel sivil mimari örneği konutlar gibi demir yolu kültürü de Yedikule için çok önemli. Ancak bu kültürün günümüzde izleri neredeyse görülemeyecek duruma gelmesi söz konusu. Buna sebep olan ana etken ise 1870'lerden 1990'lara kadar faaliyet gösteren Yedikule Cer Atölyeleri'nin kapatılması. Yedikule Cer Atölyeleri, faal olduğu dönemde Yedikule semtiyle sıkı bağları olan bir mekândı. Yüzlerce işçinin semtin sakinleri ve esnafıyla güçlü bir ilişkisi vardı. Bir kısmı zaten Yedikule'de ikamet ediyordu. Atölye çalışanları gibi gazhane, deri fabrikaları ve diğer küçük fabrikalarda çalışan işçiler de semtte ekonomik anlamda canlılık sağlıyor, toplumsal ilişkileri güçlendiriyor, mekânsal izler bırakıyordu. Atölyeler semtin insanına çeşitli etkinlikler nedeniyle açılabiliyordu. Semtle bütünleşmiş bir kompleks söz konusuydu özetle. Ancak hepimize ait olan, kamusal bir mekân olan cer atölyeleri alanı 2000'lerin ortalarında yenileme alanı ilan edildi. 2010'ların ortalarında ise Ege Yapı ve TOKİ ortaklığında lüks kullanıma yönelik bir konut sitesi olarak tanımlandı ve proje yakın zamanda sonuçlandırıldı. Artık Yedikule Cer Atölyeleri kamuya ait değil. Orada yaşamanın maliyetini karşılayabilen zenginler oturuyor. Birkaç eski atölye binası güya korundu. Bazısı (Vagonaj binası) loft üniteler olarak ikamete açıldı. Çoğu atölye binası kültür mirası kategorisine sokulmadı ve yıkıldı, yerlerine apartmanlar dikildi. Alanda uzun yıllar boyunca birikmiş sosyal ilişkiler, mesleki deneyimler, işçi kültürü izleri vs. her şey yok sayıldı, somut olmayan kültürel miras değeri göz ardı edildi. Günümüzde bu çok değerli alanın her tarafı çitlenmiş durumda, içeri girmek yasak, bakmak dahi yasak. Kültür mirasımıza, özelde ise endüstri mirasımıza yönelik, mekânı yalnızca kullanım değerine indirgeyen anlayış, bizim olanı bize yasaklıyor ve buna yol açan ise maalesef kamu otoritesi. Bir yanda Yedikule Hisarı Fatih Belediyesi tarafından ziyarete açık şekilde restore edilmekteyken, diğer yanda Yedikule Gazhanesi aynı şekilde kamusal niteliği korunarak İBB tarafından restore edilmekteyken, komşuları olan Yedikule Cer Atölyeleri ise hem ülkemizin insanlarına hem gelecekteki potansiyel yurt dışı ziyaretçilerine kalıcı olarak kapatıldı. Demir yolu kültürünün semtteki varlığını iyiden iyiye zayıflattı. Yedikule gibi birçok yerleşim, mekânı yalnızca nicel değerlerle ölçen anlayış tarafından zarara uğratılmakta, belleksizleştirilmekte. Bana da atölyelerin Yedikule için önemini, benzer dönüşüm projelerinde mekânın civar semtle olan ilişkisini dikkate almanın neden gerekli olduğunu anlatmak düştü.

Doktora tezim @iletisimyayin etiketiyle yayında! Cumhuriyet tarihine ışık tutan bir eser. Her evde bir nüsha bulunmalı, herkesin başucu kitabı olmalı.