Etimoloji
@etimoloji
Followers
302K
Following
2K
Media
3K
Statuses
4K
Kelimenin yara olduğunu öğreten bilim.
Türkiye
Joined November 2018
Sözün Başladığı Yer kitabımız bugün 4. baskısını yaptı. Okuyan, destekleyen herkese sonsuz teşekkürler. 🌿
27
49
740
1300 yıl önce bozkırın ortasında taşa kazınan Türkçe bir cümle: . “Zamanı Tanrı yaşar, insanoğlu hep ölmek için yaratılmış.”
61
4K
62K
Doğan Cüceloğlu çok sevdiği annesine kavuşmuş. Kendisini rahmetle anıyoruz. Hepimizin başı sağ olsun. #doğancüceloğlu
169
3K
21K
Yâr, Farsça yardımcı, dost demektir. Manita, İtalyanca el altındaki kadın; flört ise İngilizce işve, oynaş anlamına gelir. Unutmayın, kelimeler toplumun aynasıdır ve hangi aynadan kendinize bakacağınızı siz seçersiniz.
128
3K
18K
Muhteşem bir çalışma olmuş. Hangi yazar yüzde kaç Türkçeyle yazmış?
180
1K
18K
İnsanın en aşağılığına ne denir?. Esfel de sâfil de aşağı demek. İkisi birlikte "esfel-i sâfilin" şeklinde kullanılır ve bu aşağının aşağısı, en aşağılık demek. Cehennemin dibi için de kullanılır. Çok kimseye söylenmiştir ama esfel-i sâfilini bunlardan daha fazla hak eden yok.
916
3K
17K
Sümer tabletlerinde geçen beş bin yıllık beddua: . “Kaldığın yerlerin en hoşu kapının eşiği olsun. Hep yol kıyıları olsun barınağın.”. İnsana tutunamaması için beddua etmek… Anlaşılan o ki tutunamamak insanın başına gelebilecek en kötü şeymiş, hem de binlerce yıldır.
64
1K
16K
Bir dünya sürgünü Sezai Karakoç vefat etmiş. Türkçeye muhteşem şiirler, metinler kazandırdı. Rahmet olsun. En sevgili,.Ey sevgili.Uzatma dünya sürgünümü benim. #sezaikarakoç
85
3K
15K
Bu hafta Türkçenin üç güçlü sesini kaybettik. Önce Uğur Taşdemir, sonra Kenan Işık, şimdi de #GencoErkal. Türkçenin sesleri birer birer veda ediyor.
50
1K
14K
Râsim, resmeden demektir. Arapça rsm “iz, işaret” kökünden gelen sözcük, rasama “iz bırakmak” ile akraba. Râsim, iz bırakandır. Mekanı cennet olsun. #rasimoztekin
28
1K
13K
1300 yıl önce bozkırın ortasında taşa kazınan Türkçe bir cümle: . “Zamanı Tanrı yaşar, insanoğlu hep ölmek için yaratılmış.”
35
920
12K
Gündemde “müşteri ilişkileri” varken biz de kendi deneyimimizi paylaşalım :) . Yeri gelmişken #etimoloji bir @eti ürünü değildir. :))
253
291
12K
Eskiden kitap okunurken sayfa kenarlarına notlar alınırmış. "Sual" yerine, kelimenin son harfi olan lam, "cevap" yerine de kelimenin ilk harfi olan cim konurmuş. Sual ve cevap gibi. Eğer metinde lam ve cim yoksa gayet açık demekmiş. Lamı cimi yok, tartışma yok anlamına gelir.
33
1K
12K
Gelgel; alım, çekicilik demek ve sözlüklere girmiş bir kelime. Türkçedir ve Anadolu’da hâlâ kullanılır. Kendi diline yabancı olmak ayrı düşman olmak ayrı sorun.
118
482
11K
Türkçe bir sesini daha kaybetti. Seslendirme ve dublaj deyince akla gelen ilk isimlerdendi. Uğur Taşdemir’i kaybettik. Ruhu şad olsun.
155
1K
12K
Nârin; ince, nâzik, zarif demektir. Dilimize Farsçadan girse de aslında Moğolcadır. Öyle bir kelime ki nârin; yalnızca güzel kelimelerle yan yana kullanılır, güzel cümlelerde bulunur. Bu güzelliği, kötü cümlelerde kullandıran karanlığa lanet olsun.
40
2K
11K
Alev Alatlı bir düşünce insanıydı ama onu geniş kitlelere ulaştıran bu konuşmasıydı. Rahmetle… #alevalatlı
169
3K
11K
“Benim en derin vatanım Türkçedir”. Birçok dil bilmesine rağmen Türkçe yazmayı tercih eden Mario Levi, Fransız gazeteciye muhteşem bir cevap veriyor. Güle güle Mario Levi.
97
2K
11K
Konu acı olsa da dil çok tatlı. Türkçesine takıldık.🌿. Tam bir Anadolu ozanı.
267
904
10K
Ög, akıl demek. #öğretmen ise akıl veren, yol gösteren, aydınlatan demek. Ög aynı zamanda anne anlamına da geliyor. Hatta annesi olmayana ögsüz (öksüz) denir. Öğretmen de böyledir. Yokluğu öksüzlüktür. Kıymetlerini bilmek zorundayız.
34
2K
10K
Bir türlü bulamadığınız kelime bu olabilir mi? . Müteferriç; derdini sıkıntısını gezerek atan kimse, yürüyerek rahatlayan, dolaşarak sıkıntısından kurtulan kişidir. Teferrüç “ferahlama, gezinti” kelimesiyle aynı kökten gelen sözcük, dilimize Arapçadan girmiştir.
78
832
9K
“Eskiler, ‘Sohbette insibağ (huy aktarımı) vardır.’ derdi.”. Bu yüzden “Birinin kendisi iyi ama çevresi kötü olamaz. Tabiata aykırı.” . İnsan kiminle yürüyorsa ona dönüşüyor. Bazen yavaş yavaş bazen bir anda.
34
1K
9K
Müstağni, günün kelimesi olsun. Elinde olanla yetinen, tok gözlü demek. Dilimize Arapçadan girmiştir.
62
1K
8K
Sâye, Farsçada gölge demek. Sayende ise “senin gölgende, yardımınla” manasına gelen çok ince bir teşekkür. Hayat, gölgesinde huzur bulduğumuz insanlarla güzel.
35
857
7K
Elif, Arap alfabesinin ilk harfidir ve bir şeyin başlangıcı, ilki anlamları vardır. İbrani alfabesinin ilk harfi alaph, Fenike alfabesindeki alep, Yunan alfabesindeki alfa ile aynı yerden gelmektedir. Bu da kelimenin vücut bulmuş hali. Güzel başlangıçların olsun Elif.
7
758
7K
“Dilini bu kadar sevmeyen başka bir millet var mı?” . Kendisini Türkçe hassasiyetiyle bilirdik. Bugün, Prof. Dr. Teoman Duralı’nın ölümünün üçüncü yıl dönümü. Ruhu şad olsun.
73
1K
7K
Yufka yürekli deriz ya, işte o yufkanın hamurla ilgisi yok. Yufka, Türkçenin en eski kelimelerinden. Orhun Yazıtları’nda yuvka şeklinde geçmiş. Yufka, ince demek. (Bu yüzden hamurun incesine de deniyor.). Yufka yürekli de başkasının acısını hissedecek kadar ince olandır.
34
648
7K
Kar yağarken akla düşen iki şiir vardır. Biri, Cemal Süreya'nın seslendirdiği Ahmet Muhip Dıranas'ın "Kar" şiiridir.
33
902
6K
Cemal Süreya’nın Sezai Karakoç’a dair yazısından. “99 Yüz” kitabında dönemin birçok ismini ağır eleştirirken Sezai Karakoç için bunları yazmıştı. #SezaiKarakoç
23
874
6K
"Neyi feda edersen, o sana ihsan edilir. Neye kıyamazsan, onunla sınanırsın."
12
544
6K
Atasözüdür: Geç geçenden. Yani, seni görmeyeni sen de görme. Senden vazgeçenden sen de vazgeç. Velhasıl, hak ettiğinden fazlasını verme.
16
559
6K
Eskiler, “Sohbette insibağ (huy aktarımı) vardır.” derdi. Bu yüzden “Birinin kendisi iyi ama çevresi kötü olamaz. Tabiata aykırı.” . İnsan kiminle yürüyorsa ona dönüşüyor. Bazen yavaş yavaş bazen bir anda.
18
775
6K
“Dilini bu kadar sevmeyen başka bir millet var mı?” . Kendisini Türkçe hassasiyetiyle bilirdik. Bugün, Prof. Dr. Teoman Duralı’nın ölümünün ikinci yıl dönümü. Ruhu şad olsun.
35
1K
6K
Sirâyet; bir düşüncenin, durumun başkasına geçmesi, bulaşması demek. Sözcüğün kökeni Arapça sry. Hâl sirayet eder. Bu yüzden iyilerle olmak yetmez, kötülerden de uzak durmak gerekir.
8
887
6K
Eski bir İran atasözü der ki: . "Gece, dünyayı gizler ama kâinatı ortaya çıkarır."
7
424
6K
Zemheri bugün başlıyor. Zemheri, 22 Aralık’ta başlayan ve kırk gün süren kışın en soğuk günleridir. Zâm “kış” Farsça, harîr “uğuldayan” Arapçadan gelir. “Art arda kaç zemheri, kurt uyur, kuş uyur, zindan uyurdu.” der şair ve ekler, “Bir ben uyumadım kaç leylim bahar.”
47
750
6K
"Herkesin putu kendine şirin, herkes başkasının putuna İbrahim."
15
540
5K
Dayanamayıp bayramlıklarını arife günü giyip gezen çocuklara arife çiçeği denirdi. Onlar ne güzel çocuklardı, ne güzel bayramlar.
13
459
5K
"Herkesin putu kendine şirin, herkes başkasının putuna İbrahim."
11
786
5K
Eskiden kitap okunurken sayfa kenarlarına notlar alınırmış. "Sual" yerine, kelimenin son harfi olan lam, "cevap" yerine de kelimenin ilk harfi olan cim konurmuş. Sual ve cevap gibi. Eğer metinde lam ve cim yoksa gayet açık demekmiş. Lamı cimi yok, tartışma yok anlamına gelir.
16
667
5K
Teravih; ruh kelimesi ile aynı kökten ve aslında soluklanmak demek. Ruh, nefestir. Teravih ise nefeslenerek (ara verilerek) kılınan bir namaz. Aynı kökten gelen bir diğer kelime ise rayiha, yani güzel koku. Bu ayın yeni bir ruh, bir nefes, bir esinti getirmesi temennisiyle…
11
544
5K
Eskiler, “Sohbette insibağ (huy aktarımı) vardır.” derdi. Bu yüzden “Birinin kendisi iyi ama çevresi kötü olamaz. Tabiata aykırı.” . İnsan kiminle yürüyorsa ona dönüşüyor. Bazen yavaş yavaş bazen bir anda.
10
649
5K
Vefat, en anlamlı kelimelerden biri. Arapça vefa ile aynı köktendir ve sözünü tutmak, borcunu ödemek demektir. İnsan dünyaya geldiğinde bir emaneti taşır ve öldüğünde sözünü tutup emaneti teslim etmiş olur. Ne mutlu borcunu tertemiz bir hikâyeyle ödeyenlere.
11
669
5K
Eskiden kitap okunurken sayfa kenarlarına notlar alınırmış. "Sual" yerine, kelimenin son harfi olan lam, "cevap" yerine de kelimenin ilk harfi olan cim konurmuş. Sual ve cevap gibi. Eğer metinde lam ve cim yoksa gayet açık demekmiş. Lamı cimi yok, tartışma yok anlamına gelir.
elinde şöyle çoookk değişik bir bilgisi olan var mı duyunca şaşıralım.
13
254
5K
Ferdi, Arapça frd kökünden geliyor. Aslında birey, kişi demek. Bir diğer anlamı yalnızlık. “Eşsiz” mânâsına geldiği için isim olarak da kullanılmıştır. Bir nesil onun şarkılarıyla aşık oldu. Mekanı cennet olsun. #ferditayfur
34
554
5K
"Kaybolmaya çok ihtiyacının olduğunu sanıyorsun, hâlbuki sen en çok bulunmaya muhtaçsın."
16
658
5K
Râsim, resmeden demektir. Arapça rsm “iz, işaret” kökünden gelen sözcük, rasama “iz bırakmak” ile akraba. Râsim, iz bırakandır. Yazar Rasim Özdenören vefat etmiş. Mekanı cennet olsun. #rasimözdenören
18
494
5K
Sezai Karakoç denince akla gelenlerden… . “Kanadı kırık kuş merhamet ister.”. #sezaikarakoç
13
541
5K
Farsça kökenli "rast" kelimesi, "doğru" ve "hayırlı" demek. Bundan dolayıdır ki bazılarıyla "karşı"laşıyor, bazılarına ise "rast"lıyoruz.
36
318
5K
Müstağni, günün kelimesi olsun. Elinde olanla yetinen, tok gözlü demek. Aynı kökten gelen gına, doymak; gani, bol demek. Dilimize Arapçadan girmiştir. Keşke çocuklardan öğrenebilsek müstağni olmayı.
41
545
5K
Sâye, Farsçada gölge demek. Sayende ise “senin gölgende, yardımınla” manasına gelen çok ince bir teşekkür. Hayat, gölgesinde huzur bulduğumuz insanlarla güzel.
32
437
5K
"Ve güz geldi Ömür Hanım. Dünya aydınlık sabahlarını yitiriyor usul usul."
15
312
5K
Sıkıcı günlere Gençlik ve Spor Bakanlığının desteğiyle bir güzellik katalım. 20 takipçimize 50₺’lık kitap çeki hediye edelim, dilediğiniz kitabı satın alın. :) . Etimoloji’nin halihazırdaki takipçilerine gitsin diye RT, fav şartı yok. Yoruma sevdiğiniz kelimeyi yazmanız yeterli.
8K
298
4K
"Her şeyin herkese anlatılmayacağını öğrenene kadar; çok tanışacak, çok konuşacak, çok yanılacaksın". Sonrası bir upuzun seyrediş. Uzaktan.”
7
704
4K
Müstağni, günün kelimesi olsun. Elinde olanla yetinen, tok gözlü demek. Aynı kökten gelen gına, doymak; gani, bol demek. Dilimize Arapçadan girmiştir. Keşke çocuklardan öğrenebilsek müstağni olmayı.
45
385
4K
“O şimdi saçlarını hiçbir rüzgara emanet edemeyecek kadar yorgundur; bırakın uyusun, bırakın uyusun. ”
7
262
4K
Vuslat; buluşmak, kavuşmak demek. Genelde insanın sevdiğiyle kavuşması için kullanılır. Kavuşmak istediğimiz yer sıla, kavuşan ise vâsıldır. Gazze'nin güzel dedesi Halid de vuslata erdi. "Ruhumun ruhu" dediği ve gözlerinden öperek uğurladığı Rim'ine kavuştu.
16
931
4K
Vefat, en anlamlı kelimelerden biri. Arapça vefa ile aynı köktendir ve sözünü tutmak, borcunu ödemek demektir. İnsan dünyaya geldiğinde bir emaneti taşır ve öldüğünde sözünü tutup emaneti teslim etmiş olur. Ne mutlu borcunu tertemiz bir hikâyeyle ödeyenlere.
8
602
4K
Bazı kelimelerin etimolojisi yok, bazı hâllerin de kelimesi. Kafası bedeninden ayrılmış bir çocuk ve onu kucağına alan babası. Hiçbir dilde karşılığı yok bu acının.
33
934
4K
Elleri arkada inşaat çalışması izleyen dayıların İtalyancada bir adı var: Umarell. Umarell, ihtiyarların inşaat veya yol çalışması izleyip tavsiye vermesi demek. Ülkede Umarells adında bir telefon uygulaması da var. Bu sayede dayılar çevredeki inşaat çalışmalarından haberdar
301
366
4K
“Gözyaşlarımızı bitti mi sandın?” . Ah bu nasıl bir an… Ruhun şad olsun. #ÖzkanUğur
21
569
4K
“Memlekette çiçekler açsa senden bilirim.”. Çiçek en eski Türkçe sözcüklerden biridir ve eski metinlerde çeçek şeklinde geçer. Bunlar da haziran çiçekleriymiş.
16
297
4K
Kelalakanın kellikle ilgisi yok. Aslı Fransızca "qu'est-ce que l'alaka", yani “ne alaka?” deyimidir. Bu ifade oyuncu Ferhan Şensoy'un 1978 dolayında ürettiği bir espriden yaygınlaşmıştır. Aslı keskelalaka olup, kelalaka bundan kısaltılmıştır.
28
293
4K
O güzel şiiri yeniden dinlemek için vesile olsun. Şaşırdım kaldım işte….#yavuzbülentbakiler
33
655
4K
Zemheri, 22 Aralık’ta başlayan ve kırk gün süren kışın en soğuk günlerine denir. Zâm “kış” kelimesi Farsçadan, harîr “uğuldayan” kelimesi Arapçadan gelir. “Art arda kaç zemheri, kurt uyur, kuş uyur, zindan uyurdu.” der şair ve ekler, .“Bir ben uyumadım kaç leylim bahar.”
13
380
4K
Bugünlere dair. “Hep gülemezsiniz. İşler hep yolunda gitmez. Hep mutlu olmak mümkün değildir. Hep kazanmak diye bir şey olmaz. Ama hep acı çekmezsiniz de. İşler hep kötüye gitmez. Hep mutsuz olmaz, hep kaybetmez, hep yanlış da yapmazsınız. İşte bunlar hep yaşamak.”
19
488
4K
“Başın sağ olsun” aslında yaran iyileşsin demektir ve doğru kullanımı başın sağalsındır. Baş, yara demektir; sağalmak ise iyileşmek anlamına gelir. Yani başın sağalsın derken “yaran iyileşsin” deriz. Yaralar iyileşir mi, onu da kaybeden bilir. Hepimizin başı sağ olsun.
11
564
4K
"İnsan, iki küçük et parçasıyla ölçülür; biri dili diğeri kalbi."
6
298
4K
Berat; bir kimseye verilen imtiyaz belgesi, izin demektir. İyileşmek, kurtulmak anlamına gelen Arapça bara, sözcüğüyle aynı köktendir. Berat, biraz da iyileşmektir. Bugün tam bir ay oldu. İyileşeceğimiz, yaralarımızın sarılacağı günlerin temennisiyle… . #BeratKandili
9
483
4K
Bûtimâr; denize aşık bir kuştur. Her gün kenarına konduğu suya uzun uzun bakar ve “Bu deniz bir gün kurursa, ben ne içerim?” diye endişe eder. Bu ölçüsüz aşk Bûtimâr’ın sonu olur, kenarından ayrılmadığı ve içmeye kıyamadığı denizin yanı başında susuzluktan ölür.
14
359
4K
“İnsanı açlık değil, alışmış olduğu tokluk öldürür”. İbn-i Haldun
4
633
4K
Evimiz yanıyor, milyonlarca canlının evi yanıyor. Yakanlar, daha büyük ateşlerde yansın. #TürkiyeYanıyor
13
452
4K
"Evet ben de korkuyorum ama yürümemi gerektiren sebepler, korkmamı gerektiren sebeplerden daha fazla."
10
323
4K
“Sonra bir bakmışız, tüm taşlar yerine oturmuş. Kafanda her şey sessizleşmiş, sorularının cevaplarını da almışsın. Oluruna varmış, zaten ne yapsan da oluruna varırmış. Sadece zamanı var.”
3
429
4K
"Geçtiğimiz yollardan ve zamandan bir daha aynı insan olarak geçmeyeceğiz."
5
343
4K
“Anlamak için durmak zorundasın. • episteme - ἐπιστήμη (yunanca).• vakafe - وقف (arapça).• verstehen (almanca).• understanding (ingilizce) gibi. anlama'nın kökü hep durmaktır.”
21
451
4K
"Böyle bir çağın insanı olmak,.imtihan olarak hepimize yeter."
2
434
4K
Bûtimâr; denize aşık bir kuştur. Her gün kenarına konduğu suya uzun uzun bakar ve “Bu deniz bir gün kurursa, ben ne içerim?” diye endişe eder. Bu ölçüsüz aşk Bûtimâr’ın sonu olur, kenarından ayrılmadığı ve içmeye kıyamadığı denizin yanı başında susuzluktan ölür.
27
378
4K
Anlamına en çok şaşırdığınız kelime hangisiydi? . Mesela hebâ, toz demekmiş. Hebâ olmak, toza dönmekmiş.
78
207
4K
Eskiden kitap okunurken sayfa kenarlarına notlar alınırmış. "Sual" yerine, kelimenin son harfi olan lam, "cevap" yerine de kelimenin ilk harfi olan cim konurmuş. Sual ve cevap gibi. Eğer metinde lam ve cim yoksa gayet açık demekmiş. Lamı cimi yok, tartışma yok anlamına gelir.
6
394
4K
"Uzaklara giderek kurtulamazsın, kaçmaya çalıştığın her şey içinde."
8
334
4K
Teoman Duralı yurt dışından teklif alır fakat. Sonrasında bunu "vefa" duygusuyla açıklar. Allah rahmet eylesin. #teomanduralı
19
525
4K
“Hâl sirayet eder. Bu yüzden iyilerle olmak yetmez, kötülerden de uzak durmak gerekir.”. Sirâyet; bir düşüncenin, durumun başkasına geçmesi, bulaşması demek. Sözcüğün kökeni Arapça sry.
18
485
3K
Allah rahmet eylesin. Burada Türkçe hassasiyetiyle paylaşmıştık birkaç kez. Bir de bu görüşü var tabii.
28
422
4K
Müstağni, günün kelimesi olsun. Elinde olanla yetinen, tok gözlü demek. Dilimize Arapçadan girmiştir.
40
288
4K
Naif değil, nahif. Dilimize Fransızcadan giren naif; deneyimsiz, acemi demektir. Nahif ise hassas, ince, kibar demektir. Arapça nhf “zayıfladı” kökünden gelir. “Elleri çok ince, lades kemiklerinden yapılmış gibi nahif parmaklar. ”
22
375
4K
Hemdem; aynı anı, aynı nefesi paylaşan demek. Dost, sevgilidir. Yalnızca yanında olan değil, halinden anlayandır. Farsça hem “-daş” ve dem “nefes, zaman” sözcüklerinin izdivacından doğmuştur. “Bir dem gerek bir hemdem.”
26
259
3K
Kadir; değer, ölçü demek. Arapça kelime, kader ile aynı kökten. Allah'ın "bin aydan daha hayırlı" diye müjdelediği her kadirin kaderimizde bir payı vardır. Eskiler “Her geleni Hızır, her geceyi Kadir bil.” derdi. #KadirGecesi
11
441
3K
"Herkesin putu kendine şirin, herkes başkasının putuna İbrahim."
13
399
3K
"İnsan ait olduğu yeri bulunca fırtına diniyor, savaş bitiyor. Bir bahar başlıyor sonra. "
7
266
3K