TCMB Tüketici Güven Endeksi ve Tüketici Eğilim Anketi yayınlandı. Aşağıdaki grafik tüketicilerin önümüzdeki 12 aylık dönemde tasarruf etme ihtimali ile BIST Sınai endeksinin ÜFE ile reelleştirilmiş halini gösteriyor. Özellikle 2020 yılından sonra tüketici tasarruf eğilimi ile
👉Sayın Süreyya Serdengeçti'nin 3 Ekim 2005 tarihinde, Eskişehir'de yaptığı "Dolarizyon/Ters Dolarizasyon" başlıklı konuşmasının linki aşağıya bırakıyorum. Tekrar tekrar okumakta fayda var...
Son dönemde ücretlilerin milli gelirden aldıkları pay azaldıkça borçlanma eğilimleri artıyor. Şimdi tüketim alışkanlıklarından vazgeçmemek için borçlananların gelecekte reel gelirlerinin artması lazım. Artmazsa hem borçlananları hem de borç verenleri zor günler bekliyor demektir.
Konut alım gücünü ölçebilmek için TÜİK, Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması ile elde edilmiş "hanehalkı kullanılabilir gelirlerini", TCMB tarafından yayınlanan yeni konut fiyat endeksine böldük👇. 2010 yılı sonrasında en alt gelir grubunun alım gücü hep gerilemiş. En üst gelir
Vaka çalışması anlatırken gösterilecek iki güzel örnek oluştu. Solda Şahap Kavcıoğlu'nun 4 Mayıs 2023 tarihinde yaptığı Enflasyon Raporu sunumu sırasında CDS'in hareketi. Sağda Hafize Gaye Erkan'ın dün yaptığı konuşma sırasındaki CDS hareketi.
Aşağıdaki grafik doğrudan yabancı yatırımları "yabancı konut alımları" alt kalemi ile birlikte milyar $ cinsinde gösteriyor. Doğrudan yabancı yatırımlar dönem dönem sadece konut alımlarına dönüşmüş durumda. Bu trendin tersine çevirilmesi gerekiyor...
Rezerv birikimi konusunda Arjantin'in tecrübelerini anlatan bir makale. Makaleyi kaleme alan Prof. Sturzenegger 2015-2018 yılları arasında Arjantin Merkez Bankası başkanlığı yapmış. Göreve geldiğinde negatif olan net rezervleri 30 milyar doların üzerine çıkartmış...
FT makalesi miras kalmadığı ya da anne-baba desteği olmadığı sürece Londra'da bir ev sahibi olmanın gençler için hayal haline geldiğini söylüyor. Türkiye'de de durum pek farklı değil...
Kaynak:
👇Grafik TCMB'nin Perakende Ödeme Sistemi (PÖS) üzerinden yapılan ortalama konut ve iş yeri kira ödemelerini gösteriyor. Buna göre, 2019 Aralık ayında ortalama konut kira ödemesi 1485TL iken Ağustos 2023 itibariyle 10698TL oldu. Aynı dönemde iş yeri ortalama kira ödemesi
BDDK kredi kanalını sıkılaştırmak için bazı makroihtiyati tedbirler almış. Gelişmekte olan ülkelerde makroihtiyati tedbirlerin kredi artışını sınırlamada etkinliği hakkında aşağıdaki çalışmayı yapmıştık👇
Özetlemek gerekirse;
- Makroihtiyati politikalar
Küçük bir VAR modeli ile ticari kredilerdeki aylık değişimin kaynaklarını ayrıştırdık👇. Son aylarda para politikası kararları aşağı yönlü etki yaparken enflasyon beklentileri ve risk primindeki artışlar ticari kredi faizlerini artırıyor...
Zorunlu karşılıklara faiz ödenmesinin bankalar açısından maliyet düşüren etkisini ve hangi kanallar üzerinden ekonomik değişkenleri ve piyasa faizlerini etkilediğini inceleyen bir çalışmayı
@DerenUn
ile birlikte kaleme almıştık👇.
Son dönemde bankaların kredi dağıtım davranışları üzerine tartışmalar arttı. Şu anda hakem sürecinde olan çalışmamızın bulgularını aşağıda paylaşıyorum👇.
- Bankacılık sistemimiz sektörler arası kredi dağılımı yaparken katma değere önem veriyor. Bu konuda "yerli özel bankalar",
Grafik Brent petrolü ($) ve Ankara'da kurşunsuz benzin fiyatının (TL) Temmuz 2010'dan günümüze hikayesini anlatıyor. Okuma kolaylığı açısından Temmuz 2010=100 alındı.
1981 tarihli aşağıdaki makale enflasyon konusunda önemli noktalara değiniyor. Arz-talep dengesizlikleri dışında enflasyon probleminin ahlaki sorunlar da barındırdığını vurguluyor.
Türkiye özelinde tartışırsak, son yıllarda hızlı servet biriktirme çabalarının yaygınlaştığını
Sektörel PMI Temmuz verileri açıklandı. Gıda ürünlerinde mevsimsellik etkisiyle son dört aydır üretim artışı gözleniyor. Diğer tüm sektörlerde ciddi yavaşlama ya da gerileme var. Veriler diğer öncü göstergeler ile birlikte ekonomik aktivitede yavaşlamayı onaylıyor.
Piyasada likidite fazlası olduğu sırada TCMB'nin uyguladığı politika seti aşağıdaki linkte, 46-51 sayfalarda özetlenmiş. Koşullar aynı değil fakat yol göstermesi açısından önemli...
Böyle bir ödemeler dengesi tablosunun sürdürülebilmesi mümkün değil! Yılın ilk iki ayında 18.8 milyar dolar cari açığın 14 milyar doları rezervlerden karşılanmış. Yaz aylarında turizm girişleri ile bir miktar rahatlama olsa da cari işlemler açığı ve finansmanını daha
TL'nin riske oranlanmış carry getirisi tarihi yüksek seviyelerde👇. Karşılığında yabancı yatırımcı gelecek mi, yoksa Mart 2024 sonrasını mı bekleyecek?
Not: 3 aylık USD-TRY getiri farkları 3 aylık ima edilen USDTRY oynaklığına bölünerek hesaplandı.
Pandemi döneminde dayanıklı tüketim mallarının toplam tüketim içindeki payı arttı. 2021'de benzer bir eğilimin sürme ihtimali az. Hızlı tüketim malları ve hizmetler sektöründe ise talep kademeli artabilir. 2021'de makul bir büyüme hikayesi için ihracat ve yatırımın önemi arttı.
San Francisco Merkez Bankası çalışması diyor ki
- Sıkı para politikası uzun vadede potansiyel büyümeyi düşürebiliyor.
- Fakat tersi doğru değil. Gevşek/destekleyici para politikası ülkelerin potansiyel büyümesini etkilemiyor!
Çalışmanın linki👇
ÜFE ve TÜFE bazlı reel kurlar daha önce hiç bu kadar ayrışmadığı için "ihracatta rekabet için hangisi daha önemli?" sorusu pek tartışma konusu olmadı. İhracatçı sektörler tarafından yapılan açıklamalar ÜFE bazlı reel kurun daha önemli olabileceğine işaret ediyor...
👇Grafik TCMB'nin Perakende Ödeme Sistemi (PÖS) üzerinden yapılan ortalama konut ve iş yeri kira ödemelerini gösteriyor. Buna göre, 2019 Aralık ayında ortalama konut kira ödemesi 1485TL iken Ağustos 2023 itibariyle 10698TL oldu. Aynı dönemde iş yeri ortalama kira ödemesi
2000'lerin başlarından itibaren para politikası yaklaşımlarını, politika yapıcıların karşılaştıkları güçlükleri ve geliştirilen politika çözümlerini eski bir merkez bankacı perspektifinden yazdım. Bu süreçteki değerli yönlendirmelerinden dolayı editörlerimize teşekkürü bir borç
Eray Yücel (
@erayyucel
) ve Buket Alkan (
@BuketAl70359391
) ile birlikte editörlüğünü yaptığımız "İktisat Politikası" kitabımız Nobel Akademik Yayıncılıktan (
@nobelyayin
) çıktı. Kitaba, alanlarında uzman birbirinden değerli hocalarımız katkıda bulundu.
Mart ayında 50 eşik değerinde olan İSO İmalat Sanayi PMI, Nisan ayında 49,3'e gerileyerek son üç ayda ilk defa sanayi sektöründe hafif de olsa bir daralmaya işaret etti. Bu düşüş, üretimdeki azalma ve enflasyonist baskıların talebi olumsuz yönde etkilemesinden kaynaklandı.⬇️
Peki KKM ve uygulanan diğer politikalar ile ilgili neden bu kadar tartışma yaşanıyor? Prematüre yorumlar yapılıyor, genel denge etkileri düşünülmeden çıkarımlar yapılıyor?
Çünkü eski zamanlarda TCMB yeni bir politika yaklaşımı uygulamaya koyuyorsa bu konuda kapsamlı araştırmalar
Ödemeler Dengesi Temmuz verileri açıklandı👇. Temmuz cari açığımız 5.4 milyar dolar. Finans hesabından 3.8 milyar, net hata noksandan 4.4 milyar dolar giriş var. Sonuç olarak döviz rezervlerimiz 2.7 milyar dolar artmış.
Ocak-Temmuz döneminde toplam cari açık 42.2 milyar dolar.
Aynı ülkede yaşamamıza rağmen her kesimin ekonomiye bakış açısı farklı👇.
Ekonomi iyi yönetildiğinde herkesin benzer algıya sahip olmasını bekleriz. Son dönemde gözlediğimiz algı farklılıkları genele yayılan bir iyileşmeden ziyade ekonomi yönetiminin gruplar arası kaynak
Aşağıdaki grafik 2023 yılının ilk üç ayında kredi kartları ile yapılan ortalama harcamayı sektörler itibarı ile gösteriyor. Kuyumculardan kart ile yapılan harcamalardaki artış dikkat çekici. Mart ayında 8685 TL'ye ulaşan ortalama kuyumcu harcaması 2022 yılının Mart ayında 3300TL
2005 yılından günümüze CDS'imizin diğer ülkeler ile karşılaştırması👇.
- Seriler Türkiye'nin CDS'i diğer ülkelerin CDS'ine bölünerek elde edildi.
- 2009-2013 yılları arasında büyük ölçüde birlikte hareket etmişiz.
- 2013 yılından itibaren G. Kore ile ayrışmaya başlamışız. Şu
Son üç çeyrekte sağlıksız ve sürdürülemez bir büyüme kompozisyonu oluştu. Önümüzdeki dönem için faiz-kur dengesinin tekrar oluşturulması ve beklenti yönetimi şart...
IS0 Türkiye sektörel PMI verileri açıklandı. Gıda dışında tüm sektörlerde daralmaya işaret ediyor. Tekstil ve ana metal, mineral, ağaç ve kağıt ürünlerinde yavaşlama derinleşiyor.
@drderyahekim
Hocam bugün risk yönetimi dersim vardı. Derse farklı bölümlerden çok talep var. Öğrenciler inanılmaz bir ilgi ile dinlediler ve tartıştılar. Çoğu işlem yapıyor piyasalarda. Gözler ışıl ışıldı. Bu dönem çok eğlenceli geçecek gibi duruyor😀.
@OzatayFatih
Hocam serbest piyasa kurunun TCMB kurundan ne kadar ayrıştığının grafiği👇(% olarak, satış kuru). Görece normal bir dönem olarak 2017'yi de ekledim.
Kaynak: TCMB ve Altınkaynak.
Döviz piyasası giderek sığlaşıyor. Rezerv biriktirmeyi düşünmeden önce piyasanın eski canlılığına kavuşması için adımlar atmak gerekir.
Not: 2020 GSYİH'si tahmini olarak 740 milyar dolar, 2020 toplam işlem hacmi 1 Aralık itibariyle. (Kaynak: )
TCMB'nin "Temel Ekonomik Gelişmeler" sunumunun 77. sayfasındaki, TL'nin göreli değerini anlatan, grafiğin baz yılı üzerinden tam 10 yıl geçmesi sebebiyle paylaşayım istedim... Derslerde anlatılması ve üzerind tartışılması gereken bir grafik...
Son dönemde uygulanan düşük faiz politikaları şirketlerde "verimlilik" konusunu geri plana itmişti.
Artık finansal koşullar sıkılaştı diyebiliyoruz. TL'nin reel olarak değerlenmesi durumunda ortaya çıkacak rekabet dezavantajları yine verimlilik artışları ile telafi edilebilir.
👇Grafik aylık TÜFE'nin %9'dan fazla arttığı aylar sonrası yıllık TÜFE'nin seyrini gösteriyor. Gözlem yapabileceğimiz 5 örneklem var. Buna göre 3 gözlemimiz:
1. Enflasyondaki sıçrama sonrası ikincil etkilerle artış eğilimi devam ediyor.
2. İkinci gözlem: Baz etkisi ortadan
Kamu harcamalarının verimlilik analizleri ile katkıda bulunduğum ''Türkiye Public Finance Review: Leveraging Fiscal Resources for Stability and Resilience'' raporu yayınlandı. Rapor kamu maliyesi politikalarına ilişkin önemli analiz ve politika önerileri içeriyor...
Rapor linki:
Aşağıdaki grafik kredi kartı (KK) başına yapılan harcamanın yıllık değişimi ile yıllık tüketici enflasyonunu gösteriyor. İçerdikleri mal sepeti itibariyle karşılaştırmak tam olarak doğru olmasa da fikir vermesi açısından önemli. Kredi kartları verisi Temmuz ayının ilk 3 haftası
👉Delta varyantının yayılma hızı ile simulasyonlar... Soldaki grafikte %60 toplumsal bağıklık varsayılmış. Bu durumda Covid19'dan toplumun %15 kadarı etkileniyor . %10 bağışıklık ile bu oran %35'i geçiyor (ve çok kısa bir sürede). Aşının önemi ortada...
Kaynak: The Economist
FT makalesi, 2008 finansal krizi sonrası finansal istikrar için alınan önlemlerin karşı taraf riskini azaltırken likidite riskini artırdığını iddia ediyor.
- Soldaki grafik "kredi kartı işlemlerinde uygulanan azami gecikme faiz oranını" ve "nakit çekim işlemlerinde uygulanacak azami gecikme faiz oranını" gösteriyor.
2023 Haziran ayında %1.66 olan gecikme faiz oranları sonraki dönemde kademeli olarak artırılıyor.
- Sağdaki grafikte
Ağustos ayında cari açık 619 milyon USD olarak gerçekleşti👇. Finans hesabından 1.2 milyar USD döviz girişi var. Ayrıca net hata noksan kanalından 4.5 milyar USD giriş olmuş. Böylece rezervler Ağustos ayında 5.1 milyar USD artmış.
Ocak-Ağustos döneminde 43 milyar USD tutarında
- PPK politika faizi kararı beklentisi %45.
- Alınan likidite kararlarının etkilerini görmek adına bu ay pas geçme ihtimali yüksek görülüyor.
- Fakat bir sürpriz yapma ihtimali de sıfır değil. PPK bir yukarı yönü sürpriz yapacaksa o ay bu ay. (Haziran 2023'ten beri 2 defa
@turgutyuksekdag
Bu konuda The Economist'te bir makale yayınlanmıştı
Ekim 2021 tarihli. Elektrikli araçlar daha fazla yaygınlaşırsa satış sonrası hizmetlerde de dönüşüm kaçınılmaz olacak.
Blokzincir Teknolojisinin Finansal Piyasalarda Kullanımı dersimizin ilk hafta sunumlarını gerçekleştirdik. Hızla gelişen bir alanda ders vermek ve araştırma yapmak çok farklı.
ÜFE ve TÜFE bazlı reel kur hiç bu kadar ayrışmamıştı. Artan maliyetlerin yarattığı rekabet gücü kaybının rekor dış ticaret açıklarına sebep olması kaçınılmaz.
@BahcesehirBFRC
Konut kiraları dünyada bir çok büyük şehirde hızla artıyor. FT haberine göre pandemi sonrası büyük şehirlere dönüşün hızlanması bunda önemli bir faktör. Enerji ve konut/kira fiyatlarındaki artışların enflasyon ve kişisel harcamalar üzerinde önemli etkileri olmaya devam edecek.
Kredilerin sektörel dağılımında son durum👇. İmalat, toptan ve perakende, tarım ve finansal aracılık sektörleri payını artırmış. İnşaat, elektrik ve gaz üretimi sektörleri payı en fazla düşenler arasında...
Bankaların spotta TL karşılığı döviz işlem hacimleri👇. Mart ayından itibaren (şimdilik iki işlem günü var veride) işlem hacmi günlük ortalama 10 milyar doların üzerine çıkmış. Yurtiçi interbank işlemlerindeki artış dikkat çekici. Bu işlemlerin mahiyeti şöyle: Yurtiçi bankaların
Kredi kartı ödemelerinin 2015 yılından günümüze (2015 Nisan=100) reelleştirilmiş seyri👇. Son iki aydır harcamalar hız kesti. 2021 yılından itibaren büyüme hızındaki çarpıcı yükselişi açıklayacak akademik makaleler muhakkak kaleme alınacaktır...
Kaynak: TCMB, EVDS.
Uzun zamandır kamu maliyesinin ekonomi üzerindeki etkilerini ayrıntılı konuşmuyorduk. Çünkü buna pek ihtiyaç duyulmuyordu. Artan bütçe açıkları, açıklanan harcama ve vergi paketleri ile birlikte kamu maliyesi politikaları ve sürdürülebilirliği tekrar gündemimize oturdu. Bu
Halihazırda Dünya bankası Türkiye'ye 17 milyar dolarlık proje finansmanı sağlamış durumda. Yapılan açıklamaya göre önümüzdeki 3 yıl içinde Dünya Bankası Yönetim Kuruluna 18 milyar dolarlık yeni proje finansmanı talebi götürülecek. Yine açıklamalardan anladığımız kadarıyla 18
Kredi notu düşürülen ABD'nin federal borç stokunun projeksiyonu👇. Milli gelirin %100'üne yakın borç stokunun hızla artarak 2053'te iki katına çıkması bekleniyor. Bütçe açığındaki artış, FED'in faizleri artırması temel sebepler...
2019'dan günümüze Nisan ayı enflasyon raporu sunumlarında enflasyonu konu alan başlıkların toplam sunum sayfasına oranları aşağıdaki gibi:
2019 (Murat Çetinkaya) - I: 3/19=%16
2020 (Murat Uysal) 4/19=%21
2021 (Naci Ağbal) 12/44=%27
2022 (Şahap Kavcıoğlu) 4/31=%13
Bugün yapılacak
Mayıs ayı ödemeler dengesi verileri politikaların sürdürülemezliğinin başka bir kanıtı oldu. Cari açık -7.9 milyar $. Finans hesabından 1.4 milyar $ çıkış var. Sistem dışına 7.4 milyar $ çıkmış. Bu döviz talebini karşılayacak tek yer son borç verici TCMB. Rezervlerdeki aylık
Cari işlemler hesabı Haziran 2023'te 674 milyon dolar fazla verdi. Ocak-Haziran döneminde açık 36.8 milyar dolar. 16.2 milyar dolarlık sermaye girişine karşılık 7.1 milyar dolarlık net hata noksan kaleminden çıkış var. Merkez bankası açığın 27.8 milyar dolarını finanse etmek
Kamunun net yükümlülük miktarı para politikası açısından bir noktaya kadar önem arz etmez👇. Fakat artan kamu yükümlülükleri bir noktadan sonra mali baskınlık yaratmaya başlar ki bu noktadan sonra para ve maliye politikaları kamu bütçesinin sürdürülebilirliğine göre belirlenir.
İSO tarafından açıklanan sektörel PMI verileri açıklandı. Gıda'da üretim yavaşalamış. Giyim-Deri ve Makine-Metal, Ağaç-Kağıt sektörlerinde toparlanma var. Diğer sektörlerde aktivite yavaşlıyor.
Kaynak:
Aşağıdaki grafik hiperenflasyon yaşamadan tüketici enflasyon oranlarını %10'un altına düşürmeyi başaran akran ülkeleri gösteriyor👇.
- Enflasyonu tek haneye indirmeyi en geç başaran ülkeyiz.
- Meksika ile birlikte en uzun süre çift haneli enflasyon ile yaşayan ülkeyiz.
-